Storytelling: zonder verhaal is er geen touw aan vast te knopen
Verhalen hebben een plakfactor, dat weten we als communicatieadviseurs inmiddels allemaal. We verbinden onze eigen ervaring en emoties aan verhalen. Daardoor onthouden we ze goed. Zo werkt dat in onze hersenen, die zijn daar speciaal op ontworpen. Handig als jij op het punt staat om over een (complex) onderwerp te communiceren: gebruik verhalen! In deze plakfactorblog lees je dat verhalen niet groots en ingewikkeld hoeven te zijn om te blijven plakken.
Meer weten?22 mei 2024
In de afbeelding hieronder gebeurt in het linkerplaatje bij rationele communicatie maar weinig in ons brein, maar in het rechterplaatje raken verhalen ons brein wel op 7 plekken; dat is een hele grote plakfactor! Onthielden we alles maar op zoveel plekken in ons brein.
Eigenlijk snappen we allemaal wel dat het zo is, maar in zakelijke communicatie grijpen organisaties vaak automatisch terug op de westerse (Griekse) manier van denken: in feiten, gegevens en tabellen. Deze droge informatie is alleen lang niet zo effectief om de ander te bereiken en vast te houden. Bijvoorbeeld: Skoda met de ’Zaterdagfamilies’. Het automerk Skoda vertelt een verhaal waarin we ons herkennen. Achter ieder kort voorbeeld in deze reclame schuilt een groter verhaal van verbinding, gezelligheid, plezier, vrijheid, ontspanning en erbij horen. Ieder kort voorbeeld plakt aan onze eigen verlangens naar vrijheid en verbinding en raakt aan onze eigen ‘gelukkige zaterdagen’. Dat is precies wat verhalen met ons doen. En dat gebeurt niet als Skoda een lijst zou tonen met detailinformatie over snelheid, de grootte van de auto of de literinhoud van de benzinetank. Storytelling kun je ook inzetten zonder marketing en op kleinere schaal, bijvoorbeeld bij interne communicatie: zoals je met een korte anekdote voorstellen in een meeting. In een onbekend gezelschap onthoudt niemand wie ik ben als ik mijn naam noem en vertel dat ik bij Future Communication werk als senior communicatieconsultant en de laatste jaren opdrachten x en y heb gedaan. Deze informatie levert me meestal niet veel meer op dan een paar glazige blikken.
Verhalen slaan we veel gemakkelijker op in ons brein
Dat wordt anders als ik mezelf voorstel aan de hand van een voorwerp uit m’n tas: m’n pepermuntjes. Er zitten altijd pepermuntjes in mijn tas, omdat mijn moeder ze ook steevast in haar tas had én op haar nachtkastje bewaarde. Op magische wijze loste ze daarmee al mijn slaap- en buikpijnklachten op. Als echte ‘zondagfamilie’ zaten wij twee keer op zondag in de kerk. Pepermuntjes werden ingezet om ervoor te zorgen dat ik stil bleef zitten. Mijn moeder had de ronde, zachtere pepermuntjes van het merk Mentos, mijn vader zocht zijn toevlucht in de hardere pepermunt van het merk King. Als ik erg onrustig werd, mocht ik in mijn moeders tas scharrelen naar losse Mentosjes. Mijn vader had geen last van zwervende Kingetjes; alles zat netjes in de rol.
Mijn voorstelverhaaltje roept meteen allemaal eigen verhalen op bij de groep en herkenning over vroeger, de kerk, gewoontes en het verschil tussen Mentos en King. In een halve minuut ervaren we veel verbinding met elkaar in de groep; een ander effect van verhalen op ons brein. En terwijl ik het verhaal vertel voel ik me merkwaardig gelukkig als ik mijzelf weer zie als meisje van vier. In een klein wit kerkje met houten banken. Tegen m’n moeders arm geleund, kijkend naar het licht van de kroonluchters en helemaal niets begrijpend van de dienst. Veilig en genesteld. Zo lang mogelijk genietend van m’n pepermuntje. Dat is ook het effect van verhalen: ze raken aan ons emotionele brein en zorgen voor motivatie. Het effect: de groep aan wie ik mij voorstel en ikzelf zitten vol in onze energie om aan de slag te gaan en elkaar nog meer verhalen te vertellen. Ons brein beloont ons met een stimulerend stofje bij verhalen dat verslaving in de hand werkt, dus weet waar je aan begint!
Van saai naar superstory
Ook onderwerpen die medewerkers vaak als ‘saai’ ervaren (ICT-systeemverandering, tijdschrijfsoftware) en/of weerstand oproepen, zijn geschikt voor storytelling. Doe wel altijd je communicatieanalyse vooraf en onderzoek wat er speelt, door met een vertegenwoordiging van medewerkers en leiding van een organisatie in gesprek te gaan. Je haalt dan alvast verhalen op over het ‘saaie’ onderwerp, wat mogelijk input kan zijn.
MS Teams wil dat we documenten delen, er samen efficiënt in kunnen werken en zo resultaten behalen. Mensen worden blij van samen resultaten behalen en voelen zicht trots als het gelukt is. Dit is iets om in je verhaal toe te passen bij een implementatietraject van MS Teams, want het geeft een boost door MS Teams in je verhaal te verbinden aan teamresultaten/successen in de organisatie. “Aan de basis van een teamsucces staat een efficiënte samenwerking in MS Teams” wordt dan de basis van je verhaal.
Zoiets kun je ook doen voor de implementatie van een nieuw IT-systeem. Stel dat het nieuwe systeem meer controles en handelingen vraagt van de medewerkers vraagt (lees: gedoe). Maar binnen het systeem hebben medewerkers wel meer eigen ruimte en vrijheid. De basis van je verhaal over het nieuwe systeem kun je dan verbinden met de menselijk kernbehoeftes veiligheid en vrijheid. Vrijheid ervaren we bijvoorbeeld als we reizen. Maar weet je wel hoeveel controles er aan een vliegtuig plaatsvinden voordat die de lucht in gaat? Zowel door de grondcrew als de piloot. Alle stappen zijn noodzakelijk voor jouw reis naar de vrijheid. Die vlieg je tegemoet, het vliegtuig gaat door het luchtruim, met de zon erop. Zo verbind je een ‘saai’ systeem aan onze kernbehoeftes en maak je superstories die blijven plakken!
Meer weten?
Benieuwd hoe verhalen jouw organisatie verder kunnen helpen? Neem dan contact met ons op.
