Websites en content digitoegankelijk maken: hoe krijg je dit in je systeem?
Ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking heeft één of meerdere fysieke of mentale beperkingen waardoor ze online tegen problemen aan lopen. Denk bijvoorbeeld aan slechthorende of dove mensen of mensen met een visuele beperking. Voor deze mensen is informatie op een ‘simpele’ webpagina mogelijk niet toegankelijk of moeilijk te ontcijferen. In dit blog help ik je met een paar stappen op weg naar digitoegankelijke documenten en websites.
Download de checklist26 oktober 2021
Voor websites en apps van de overheid is het verplicht om aan bepaalde digitoegankelijkheidseisen te voldoen zodat iedereen toegang heeft tot hun online content en informatie. Deze digitoegankelijkheidseisen zijn vastgesteld op basis van de WCAG 2.1, een behoorlijk lijvig document.
Kortweg komt het neer op een set van randvoorwaarden voor digitale content (websites, apps, maar bijvoorbeeld ook pdf-document die online zijn gepubliceerd). Denk aan zaken als kleurencontrast, ondertiteling onder video’s en alt-teksten bij afbeeldingen. Hoewel het voor de private sector niet verplicht is om aan deze eisen te voldoen, is het verstandig hier toch aandacht aan te besteden. Niet alleen omdat je anderen hiermee helpt (wat wellicht al reden genoeg is), maar ook omdat je online content zo een grotere doelgroep bereikt.
Weten is niet vergeten
Het kan even schrikken zijn om een boekwerk als de WCAG door te nemen, maar in de praktijk maak je met allerlei kleine stappen al het verschil. De huidige online technologie helpt ons namelijk aardig op weg! Digitoegankelijkheid staat of valt met een aantal aandachtspunten. Vier belangrijke punten vormen samen het ezelsbruggetje ‘KLAK’*, omdat je deze zaken klakkeloos moet opdreunen om digitoegankelijkheid in jouw systeem te krijgen. Het ezelsbruggetje bevat zaken die je altijd moet checken en mogelijk handmatig moet aanpassen.
*KLAK is een zelfbedachte afkorting op basis van onze eigen handleiding ‘Digitoegankelijk maken van documenten in Word’.
Het ezelsbruggetje KLAK
K – Kopstijlen
Internetgebruikers scannen een webpagina of document op titel, inleiding en tussenkoppen om daarna de keuze te maken om door te lezen of weg te klikken. Deze onderdelen zijn vaak groter afgebeeld dan de lopende tekst, en vallen zo visueel op. Maar voorleessoftware heeft bepaalde coderingen nodig om koppen en titels te onderscheiden van de rest. Zorg er dus voor dat je in Word of je contentmanagementsysteem (cms) de juiste kopstijlen toepast ((H1 voor paginatitels, H2 voor tussenkoppen etc.). Een ander voordeel: zoekmachines (SEO) zijn dol op koppen, waardoor je automatisch de vindbaarheid van jouw content vergroot!
L – Leesvolgorde
Voorleessoftware leest de content op een pagina in een bepaalde volgorde. Hier treden vaak problemen in op als er afbeeldingen, video’s, tabellen en grafieken in het spel komen. In een document plaatsen programma’s als Word en Acrobat zo’n component vaak ongewild als laatste in de leesvolgorde, waardoor de context moeilijk te begrijpen is. Check daarom altijd of de leesvolgorde klopt en pas deze waar nodig aan. Hoe je dat doet? Dat lees je in onze korte handleiding.
A – Alt-teksten
Een beeld zegt meer dan duizend woorden, zou je denken. Maar voor iemand met een visuele beperking zegt een beeld zonder alt-tekst vrij weinig. Met zo’n alt-tekst geef je een korte beschrijving van wat er op de afbeelding te zien is (zoals: aap eet banaan). Je kunt deze toevoegen in bijvoorbeeld Word of je cms. Hiermee is voor mensen die voorleessoftware gebruiken ook duidelijk wat de afbeelding laat zien. Op deze manier kun je via SEO ook de vindbaarheid van jouw website vergroten! Je hoeft deze beschrijving overigens alleen toe te voegen aan functionele afbeeldingen, dus niet aan afbeeldingen die puur decoratief zijn.
K – Kleurcontrast
Bij het kiezen van kleuren voor jouw website of document moet je rekening houden met kleurcontrast. Want wat jouw oog ziet, kan een ander oog heel anders zien. Als er te weinig contrast zit tussen een tekstkleur en een achtergrondkleur, is de tekst voor sommige mensen namelijk niet meer te lezen. Je kunt huiskleuren onder andere testen in een contrast checker. Via een Colorblind Web Page Filter kun je zelfs jouw eigen website bekijken met een ‘filter’ van diverse visuele beperkingen.
Verklein de drempel, maar wees strikt!
Als je zorgt dat je content slaagt voor deze vier punten, dan voldoe je aan de wettelijke eisen van de overheid (niveau AA). In praktijk lijken het kleine stappen, maar de uitdaging ligt vooral bij het systematiseren van deze stappen. Elke keer weer dezelfde extra stappen doorlopen vraagt discipline van elke betrokkene. Hoe je digitoegankelijkheid (letterlijk) in het systeem van jouw organisatie krijgt, hangt onder andere af van jouw organisatiestructuur. Is er bijvoorbeeld een webredactie die content aangeleverd krijgt en vervolgens plaatst? Maak dan afspraken over hoe dit aangeleverd moet worden, bijvoorbeeld met alt-teksten en ondertiteling. En wees daarin ook hard: zonder deze onderdelen geen directe plaatsing. Daarnaast maak je de drempel lager door stappenplannen te maken met praktische uitleg, zoals ons document om Word-documenten digitoegankelijk te maken. Zo maak je digitoegankelijkheid toegankelijker voor jezelf en zit het sneller in jouw systeem en dat van jouw organisatie.
Matthieu Bos is contentconsultant bij Future Communication. Wil jouw organisatie aan de slag met digitoegankelijkheid, maar weet je niet waar je moet beginnen of loop je vast? Neem contact met ons op!
