Heldere taal: een win-winsituatie
Collega Len schreef een blog over hoe jij begrijpelijk en aantrekkelijk schrijft. Nieuwsgierig? Lees hieronder meer.
Meer weten?
28 januari 2021
Ingewikkelde, lange zinnen, vaag taalgebruik en vaktaal. Steeds meer organisaties stoppen hiermee en gaan in heldere taal communiceren. Taal die begrijpelijk en aantrekkelijk is voor hun lezers en luisteraars. Toch gaat dit nog niet altijd goed. Hoe zorg je wél voor heldere teksten? En waarom is heldere taal zo belangrijk?
Onduidelijke taal heeft grote gevolgen
De zin achter het kruisje hieronder is een voorbeeld van hoe er soms gecommuniceerd wordt. Deze zin is voor veel mensen (ook hoogopgeleide mensen) vaag en ingewikkeld. Veel liever lezen we iets zoals de zin eronder (hoewel die boodschap nooit leuk is):
Op grond van de thans in ons bezit zijnde informatie kunnen wij niet anders dan concluderen dat de gemeente niet aansprakelijk te houden is voor hetgeen u is overkomen.
U bent zelf verantwoordelijk.
Voor de 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland (1 op de 6 Nederlanders van 16 jaar en ouder) is moeilijk taalgebruik niet alleen onhandig en onaantrekkelijk, maar ook een groot probleem. Want als je de boodschap van een tekst niet begrijpt, kan dit grote gevolgen hebben. Zoals schulden als je een formulier verkeerd invult. Of gezondheidsklachten als je een bijsluiter niet begrijpt. Met heldere taal help je niet alleen je lezers, maar ook jezelf. Doordat je verhaal duidelijk is, bereikt je boodschap veel meer mensen. Daarnaast kan begrijpelijke taal ook kosten besparen, doordat minder mensen contact opnemen met de helpdesk. Om maar enkele voordelen te noemen. Al met al maak je de afstand tot je lezer kleiner, door in ‘gewone’ taal te schrijven. De lezer begrijpt het en jouw boodschap is helder.
Initiatieven voor verbetering
Daarom is er steeds meer aandacht voor heldere taal. Zo helpt de Brigade Direct Duidelijk ambtenaren bij het begrijpelijk maken van teksten. De gemeente Utrecht roept inwoners met de campagne Dat kan beter op om het te laten weten als ze onduidelijke brieven van de gemeente ontvangen. En dan is er natuurlijk nog columnist Japke-d. Bouma, die strijdt tegen vage ambtenarentaal en jeukwoorden. Door al deze initiatieven komt er steeds meer steun voor heldere taal.
Hoe schrijf je helder en duidelijk?
Taalniveau B1 wordt vaak als standaard voor begrijpelijke taal gegeven. Dat is het taalniveau dat ongeveer 80% van Nederland begrijpt. Maar het blijkt lang niet altijd makkelijk om op dat niveau te schrijven. Wetsteksten zijn bijvoorbeeld moeilijk om te zetten naar B1. Toch is er altijd iets mogelijk om je lezers te helpen. Je kunt bijvoorbeeld een toelichting in duidelijkere taal aan je tekst toevoegen.
Nog een paar tips om helder en duidelijk te schrijven:
- Ken je lezers en hun taalniveau;
- Zorg voor een duidelijke structuur van je tekst;
- Gebruik geen onnodig moeilijke woorden;
- Denk na over (aanvullend) beeld- of videogebruik.
Wat is wel en wat is geen B1?
omtrent, inzake, betreffende, met betrekking tot versus over
aangezien versus omdat
mede versus ook
prioriteit versus voorrang
relevant versus belangrijk
Schakel tot slot hulp in om je tekst te checken. Als je over een onderwerp schrijft waar je veel van weet, heb je vaak niet door dat de informatie voor anderen moeilijk is. Laat daarom iemand uit je doelgroep de tekst proeflezen om erachter te komen of het duidelijk is. Of schakel een tekstschrijver in die je kan helpen om je boodschap zo helder mogelijk over te brengen. Heldere taal hoeft niet moeilijk te zijn.
Len Koolen is contentconsultant bij Future Communication. Vind jij het ook tijd voor heldere taal en kun je hulp gebruiken?
Meer weten?
Vul rechts je gegevens in en we nemen snel contact met je op. Of maak direct een afspraak.
