Dagboek van een starter deel 2: 5 tips van een ervaren consultant
Als consultant heb je met verschillende type opdrachtgevers, sectoren en vraagstukken te maken. Dat is ontzettend leerzaam en dynamisch, maar het kan ook spanning en onzekerheid met zich meebrengen. Vooral als je net van de schoolbanken komt en nog weinig ervaring hebt, kan er veel op je afkomen. In deze blog geeft een ervaren consultant je 5 tips waardoor jij een succesvolle consultant wordt.
2 april 2024
Wat als je niet weet hoe je een opdracht aan moet pakken? Of als je te maken hebt met een opdrachtgever die het beter weet? Als je veel vragen krijgt waarop je het antwoord niet weet? Kun je voor de zoveelste keer wel voor hulp terecht bij een collega of kom je dan wel heel onprofessioneel over?
Hoe je om kunt gaat met prestatiedruk lees je in het eerste deel van ‘Dagboek van een starter’.
Tip 1. Blijf kalm
Als consultant kan je veel vragen krijgen over jouw aanpak en werk. Je opdrachtgever kan bijvoorbeeld benieuwd zijn naar hoe jij tegen een vraagstuk aankijkt en naar wat volgens jou een goede oplossing kan zijn.
Wat je het beste kunt doen? Blijf kalm! Je kunt niet alles weten. De reden dat je die vragen krijgt is niet omdat de opdrachtgever je niet vertrouwt of jou wil aanvallen, maar omdat diegene het zelf goed wil begrijpen. Je opdrachtgever moet namelijk vaak intern ook uitleggen waarom bepaalde zaken zo worden aangepakt of waarom een bepaald budget echt nodig is. Help daarbij door dat goed toe te lichten. En als je dat niet à la minute kunt doen, neem er dan de tijd voor en zeg dat je erop terugkomt.
Het voordeel wat ik ervaar van werken bij een communicatiebureau is dat je altijd bij collega’s terecht kunt die veel kennis hebben en ervaring hebben. Benut die kracht: je hoeft het wiel niet telkens opnieuw uit te vinden!
Tip 2. Durf vragen te stellen
Als consultant stap je vaak een nieuwe organisatie in die je tijdelijk adviseert en ondersteunt. Het is belangrijk dat je de benodigde tijd neemt om die organisatie goed te leren kennen. Alleen dan kun je ook passend advies geven. Het stellen van vragen is daarom essentieel.
Sommige vragen klinken in jouw hoofd heel basic en allesbehalve intelligent. Toch zijn het juist deze vragen die je moet stellen aan je opdrachtgever. Het zijn deze vragen die ervoor zorgen dat iedereen met een frisse blik naar het vraagstuk kijkt. Op zulke momenten vallen er juist stiltes, omdat de opdrachtgever ook even terug moet naar de basis.
Stel vragen als: Waarom doen jullie dit op deze manier? Wat heeft dat in het verleden opgeleverd? Wat vinden medewerkers ervan? Hebben jullie dat gemeten of is dat een aanname?
Vragen durven stellen klinkt makkelijker dan dat het is, maar de beste adviseurs zijn hier een kei in. Ze doen geen aannames, maar vragen door. Alleen zo kom je bij de kern van het communicatievraagstuk en kun je ook een aanpak voorstellen die effectief en doelgericht is.
3. Pas je adviesstijl aan per opdracht
Elke opdrachtgever heeft een ander communicatievraagstuk en een andere manier van samenwerken. Terwijl de een op zoek is naar een expert op het gebied van bijvoorbeeld verandercommunicatie, wil de ander meer een procesbegeleider die ervoor zorgt dat de juiste mensen aangesloten zijn bij een project.
Wist je dat iedere consultant ook een eigen dominante adviesstijl heeft? Grote kans dat jouw dominante stijl niet bij elke opdracht en organisatie past. Ga na wat jouw dominante adviesstijl is én bedenk wat voor adviesstijl past bij de opdrachtgever. Dit doe je door te kijken hoeveel ondersteuning en sturing de opdrachtgever nodig heeft. Daarmee kom je erachter of je meer als begeleider, transfereur, regisseur of expert moet adviseren.
- Als de expert stuur je vooral en ondersteun je weinig. Je onderzoekt en definieert het probleem en geeft je aanbevelingen.
- Als begeleider ondersteun je juist veel en geef je weinig sturing. Je bent er om de opdrachtgever te helpen en hij heeft de leidende rol. Je kunt wel nieuwe inzichten inbrengen om de opdrachtgever verder te helpen.
- Mocht er bij een opdracht veel sturing én ondersteuning nodig zijn, dan hanteer je de regisseur stijl. Je regisseert als het ware de fases, stappen en aanpakvormen. Wel doe je dit in overleg met de klant en op een gelijkwaardig niveau.
- Tot slot is er de transfereur. Deze stijl is weinig sturend én weinig ondersteunend. De toegevoegde waarde zit hem in het delen van inzichten, technieken en vaardigeden waar de opdrachtgever zelf mee aan de slag gaat. Je deelt dus veel kennis en helpt de opdrachtgever die eigen te maken.
Welke adviesstijl geschikt is kun je ook achterhalen door de juiste vragen te stellen aan de opdrachtgever. Vragen zoals: Hoe zie je de samenwerking en de rolverdeling? Wat zijn je verwachtingen? Wil je dat ik meer in de lead ben en zelf actief een rol speel of met jou de laatste inzichten en hulpmiddelen deel zodat jij verder kunt?
Tussentijds evalueren helpt ook om te checken of je op dezelfde lijn zit. Liever vooraf en tussentijds, dan achteraf horen dat jouw bijdrage niet helemaal naar wens was, toch?
4. Geef aan wat je wél kunt doen
Wat als je als startende consultant de vraagt krijgt van collega’s of opdrachtgevers om allerlei taken en werkzaamheden te verrichten, terwijl je daar echt geen tijd voor hebt? Hoe je grenzen stelt en nee kunt zeggen lees je in deel één van Dagboek van een starter.
Maar natuurlijk wil je collega’s of opdrachtgevers ook helpen en een positieve indruk achterlaten. Geef daarom vooral aan wat je wél kunt betekenen voor de ander. Heb je bijvoorbeeld geen tijd om deze week interviews voor je collega af te nemen, dan kan je misschien wel de interviews tegenlezen of de week daarna inplannen.
Lukt het niet om een heel voorstel te maken, dan kan je misschien wel helpen om achtergrondinformatie op te zoeken over de opdrachtgever. Zo laat je zien dat je wel bereid bent om mee te helpen en doet wat mogelijk is.
5. Vraag om feedback
Wil je groeien en jezelf ontwikkelen dan is het belangrijk om regelmatig aan collega’s en/of opdrachtgevers om feedback te vragen. Vaak weet je van jezelf al wat je sterke en minder sterke punten zijn maar jouw omgeving kan je concrete voorbeelden geven van dingen die je hebt gedaan (of juist niet) en waar je van kan leren. Deze feedback is waardevol!
Vraag regelmatig om een tip en een top aan collega’s. Wat vinden ze top aan je en welke tip hebben ze nog? Dit dwingt anderen om ook kritisch naar jou te kijken en je te helpen met je ontwikkeling. Misschien is het niet altijd leuk om te horen dat je dingen anders kan doen, maar hoe kun je anders een steengoede consultant worden?
En de tip? Soms krijg je tot je verassing lovende woorden over jouw werk, en dat is altijd leuk om te horen!
In gesprek met ons?
Wil je een keer sparren met één van onze consultants over een moeilijke opdracht of iets waar je tegen aanloopt? We denken graag met je mee! Vul het contactformulier in of geef een belletje.
